Zakaźne zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego

Wirusowa choroba drobiu młodych ptaków, takich jak kury, indyki, bażanty i przepiórki japońskie. Przebieg chorobowy z charakterystycznymi objawami neurologicznymi okolic szyi i głowy (drżenia o dużej częstotliwości) oraz zaburzenia koordynacji ruchu. Chorobę wywołuje wirus należący do rodziny Picornaviridae, charakteryzujący się dużą opornością na warunki środowiskowe (zamrożony nie traci zjadliwości po 20 latach), wrażliwy na formaldehyd, wapno chlorowane, sodę żrącą. Naturalne zakażenie może nastąpić pionowo (przez jajo na potomstwo), kontakt bezpośredni lub pośredni.

Objawy

Pisklęta chorują w pierwszych 10 dniach życia; początkowo są apatyczne i senne, następnie przysiadają z kończynami wyciągniętymi do przodu, pojawiają się niezborności ruchowe, drżenia głowy i szyi. Po przechorowaniu ptaki doznają jedno- lub dwustronnego zmętnienia soczewki lub ślepoty. Przy zakażeniach poziomych kurczęta chorują w 2 lub 3 tygodniu życia ze słabiej wyrażonymi objawami ze strony układ nerwowego. Zachorowalność w stadach może dochodzić do 60%, śmiertelność do 50%. Zakażenie ptaków dorosłych objawia się spadkiem nieśnosci. Przebieg chorobowy u indyków związany jest z obniżeniem zapłodnienia i wylęgowości.

Diagnostyka

Rozpoznanie głównie na podstawie wyników badań histopatologicznych mózgu, żołądka gruczołowego i trzustki padłych kurcząt. Najlepszą metodą potwierdzenia rozpoznania jest wyizolowanie i identyfikacja wirusa (metody molekularne-PCR). W celu izolacji wirusa pobiera się odpowiednie tkanki – mózg oraz dwunastnicę z trzustką. W ustaleniu rozpoznania u dorosłych ptaków pomocne są badania serologiczne.

Zwalczanie i zapobieganie

Profilaktyczne szczepienie stad rodzicielskich żywą szczepionką przeciw AE na kilka tygodni przed okresem nieśności jest jedyną skuteczną metodą kontroli tej choroby. Szczepienie zapobiega pionowemu przenoszeniu zakażenia na kurczęta przez zapewnienie pisklętom odpowiedniego poziomu przeciwciał matczynych. Odporność bierna chroni ptaki przed zakażeniem na okres 2-3 tygodni. W sytuacji dużej presji wirusa terenowego stada reprodukcyjne należy szczepić dwukrotnie w odstępstwie 4 tygodni.