CO ZROBIĆ, ŻEBY BYŁO CIELNIEJ?
1) Zarys problematyki
Zarządzanie zwierzętami powtarzającymi ruję – ponowna synchronizacja
U niektórych zwierząt, nawet przy najskuteczniejszym programie prowadzenia rozrodu, nie dojdzie do zapłodnienia i ponownie wystąpi u nich ruja po pierwszym zabiegu unasienniania. Jeśli ruja powtarza się w ciągu 21 dni po pierwszej lub drugiej inseminacji u niewielkiego odsetka krów, zwykle nie podejrzewa się poważnego zaburzenia w rozrodzie. Szybkie i sprawne ponowne wykorzystanie w rozrodzie takich zwierząt jest konieczne do zapewnienia optymalnej ekonomicznie długości okresu międzywycieleniowego oraz ciągłości produkcji mleka w stadzie.
2) Proponowane rozwiązanie
Ponowna synchronizacja u zwierząt powtarzających ruję nabiera szczególnego znaczenia w stadach o ustalonej rytmice procesów rozrodu i produkcji. Przedłużający się okres międzyciążowy wywiera dodatkową presję na hodowców.
Wczesne wykrywanie ciąży stanowi zasadniczy czynnik warunkujący zarówno szybkość, z jaką zwierzę może być ponownie wykorzystane w rozrodzie po nieskutecznej pierwszej inseminacji, jak i rodzaj możliwego do zastosowania programu terapeutycznego.
Obecnie hodowcy i lekarze weterynarii mają do wyboru trzy opcje:
- czekać do momentu ponownego wykrycia rui u powtarzającej ją krowy i albo inseminować ją w tej rui, albo synchronizować kolejną ruję,
- w przypadku sztuk nieprzejawiających oznak rui wprowadzić jej synchronizację po ujemnym wyniku badania na cielność,
- zastosować program synchronizacji, który można wprowadzić, zanim jeszcze potwierdzi się lub wykluczy ciążę
3) Protokoły terapeutyczne
Metody ponownej synchronizacji oparte na wykryciu powtarzającej się rui
Metody oparte na zastosowaniu wyłącznie PGF2α stanowią najprostsze sposoby ponownej synchronizacji u zwierząt powtarzających ruję i wymagają najmniejszej inwestycji finansowej w potrzebne produkty lecznicze. Jako, że niezbędna jest obecność ciałka żółtego wrażliwego na działanie prostaglandyn, u krów powtarzających ruję proces ponownej synchronizacji można rozpocząć w 6-7 dniu po wykryciu rui.
Wdrożenie programu opartego na dwukrotnym podaniu PGF2α w celu ponownej synchronizacji pozwala na inseminowanie w ustalonym terminie oraz umożliwia skuteczny rozród większości krów z początkowej grupy technologicznej w ciągu 45 dni.
Jeśli w pierwotnej grupie technologicznej inseminację przeprowadzono w zsynchronizowanej rui, ponowna synchronizacja oraz inseminacja są jeszcze bardziej skuteczne, gdyż powtarzające się ruje następują w dość zbieżnym przedziale czasowym.
Ponowna synchronizacja rui oparta na badaniu na cielność
Opóźniające się zapłodnienie powodowane nieskutecznością wykrywania rui wydłuża okres od wycielenia do zapłodnienia i skutkuje obniżeniem wyników produkcyjnych w stadach krów mlecznych (Esslemont i wsp., 2001).
Spadek skuteczności wykrywania powtarzających się rui może być spowodowany mniejszą uwagą poświęcaną przez pracowników krowom już inseminowanym, choć również może być oznaką, że niektóre krowy, mimo iż nie są cielne, nie przejawiają oznak rui na skutek obecności przetrwałego ciałka żółtego lub torbieli jajnikowych. Dla określenia krów, u których nie potwierdza się ciąży po pierwszej inseminacji oraz nie wykrywa się rui w ciągu 25 dni od tejże inseminacji, stosuje się określenie „Phantom cow”. Takie sztuki mogą mieć ogromny wpływ na wyniki reprodukcyjne stada, gdyż, jak pokazuje badanie opisane przez Cavalieri i wsp. (2000), ta grupa krów stanowiła 37% całkowitej liczby krów sklasyfikowanych jako niecielne w okresie 47 dni po pierwszej inseminacji.
Obecnie wiarygodną identyfikację krów niecielnych może zapewnić transrektalne badanie ultrasonograficzne wykonywane począwszy od 27 dnia po inseminacji. W ten sposób można opracowywać kompleksowe programy ponownej synchronizacji rui oraz rozrodu pozwalające na identyfikację dużej liczby zwierząt i ponowny ich rozród w stosunkowo krótkim czasie po wykluczeniu ciąży.
Program pozwala na przygotowanie do inseminacji wszystkich krów, które nie zacieliły się po pierwszej inseminacji w okresie 37-38 dni. Do programu włącza się jedynie te krowy, które nie przejawiają oznak rui.
Ten program nie rozwiązuje jednak problemu rozmaitych przyczyn niewystąpienia ponownej rui. Badanie ultrasonograficzne przeprowadzane celem wykrycia ciąży pozwala na ocenę stadium, w jakim znajdują się jajniki, więc można opracować rozwiązanie bardziej dopasowane do rzeczywistych potrzeb. Przedstawiony poniżej program może jawić się jako skomplikowany i pracochłonny, jak również wymagający raczej indywidualnego niż grupowego podejścia.
Ponowna synchronizacja u krów powtarzających ruję podjęta przed badaniem na cielność
W niektórych krajach, a zwłaszcza w USA, ścisłe ramy czasowe programów rozrodu w stadach motywują lekarzy weterynarii oraz hodowców do poszukiwania metod ponownej synchronizacji, które można byłoby rozpocząć wcześniej niż najwcześniejsze badanie na cielność i zakończyć po wykluczeniu ciąży.
Takie podejście jest jednak dość kontrowersyjne, gdyż:
- obejmuje podanie przypuszczalnie cielnym krowom GnRH lub progesteronu, z których żaden nie jest dopuszczony do stosowania z takim wskazaniem,
- leczenie masowe zwierząt, z których część nie zostanie uwzględniona w pełnym programie synchronizacji i tym samym zbędnie poddana leczeniu, jest dyskusyjne z punktu widzenia rozważnego stosowania preparatów leczniczych.
W doniesieniach poruszających zagadnienie ponownej synchronizacji przed wykonywaniem badania na cielność wskazuje się, że GnRH jest zwykle podawane w 21-28 dniu po inseminacji, po czym 7 dni później przeprowadzane jest badanie ultrasonograficzne (Chebel i wsp., 2003; Fricke i wsp., 2003; Silva i wsp., 2009; Giordano i wsp., 2013). Krowom, które nie są cielne, podaje się następnie PGF2α w iniekcji, po czym realizuje cały protokół Ovsynch. Ponowna inseminacja ma zwykle miejsce około 32 dni po pierwszym zabiegu.
Więcej informacji na temat - kontakt mailowy w dziale: Skontaktuj się z nami.
PIŚMIENICTWO
Bartolome JA., Silvestre FT., Kamimura S., Arteche ACM., Melendez P., Kelbert D., McHale J., Swift K., Archbald LW., Thatcher WW. Resynchronization of ovulation and timed insemination in lactating dairy cows I: use of the Ovsynch and Heatsynch protocols after non-pregnancy diagnosis by ultrasonography. Theriogenology 2005; 63: 1617-1627
Bartolome JA., Sozzi A., McHale J., Melendez P., Arteche ACM., Silvestre FT., Kelbert D., Swift K., Archbald LF., Thatcher WW. Resynchronization of ovulation and timed insemination in lactating dairy cows, II: assigning protocols according to stages of the estrous cycle, or presence of ovarian cysts or an estrus. Theriogenology 2005; 63: 1628–1642
Cavalieri J., Eagles VE., Ryan M., Macmillan KL. Patterns of onset of oestrus and reproductive performance of dairy cows enrolled in controlled breeding programs. In: Proc Aust and NZ Comb Dairy Vet. Conf 15-19 May, 2000. Le Lagon Resort, Port Vila, Vanuatu. Massey University, Palmerston North 2000; 161-182
Cavalieri J., Eagles VE., Ryan M., Macmillan KL. Role of the sensitivity of detection of oestrus in the submission rate of cows treated to resynchronise oestrus. Aust Vet J 2003; 81: 416-421
Cavalieri J., Hepworth G., Fitzpatrick LA., Shaphard RW., Macmillan KL. Manipulation and control of the oestrous cycle in pasture-based dairy cows. Theriogenology 2006; 65: 45-64
Chebel RC., Santos JEP., Cerri RLA., Galvao KN., Juchem SO., Thatcher WW. Effect of resynchronisation with GnRH on day 21 after artificial insemination on pregnancy rate and pregnancy loss in lactating dairy cows. Theriogenology 2003; 60: 1389-99
Chenault JR., Boucher JF., Dame KJ., Meyer JA., Wood-Follis SL. Intravaginal Progesterone Insert to Synchronize Return to Estrus of Previously Inseminated Dairy Cows. J Dairy Sci 2003; 86: 2039–2049
Esslemont RJ., Kossaibati MA., Allcock J. Economics of fertility in dairy cows. In: Diskin MG, editor. Fertility in the High Producing Dairy Cow. Occasional Publication No 26, Brit Soc Anim Sci 2001; 19-29
Fricke PM., Caraviello DZ., Weigel KA., Welle ML. Fertility of Dairy Cows after Resynchronization of Ovulationat Three Intervals Following First Timed Insemination. J Dairy Sci 2003; 86: 3941–3950
Giordano JO., Fricke PM., Cabrera VE. Economics of resynchronization strategies including chemical tests to identify nonpregnant cows. J Dairy Sci 2013; 96: 949–961
Silva E., Sterry RA., Kolb D., Mathialagan N., McGrath MF., Ballam JM., Fricke PM. Effect of interval to resynchronization of ovulation on fertility of lactating Holstein cows when using transrectal ultrasonography or a pregnancy-associated glycoprotein enzyme-linked immunosorbent assay to diagnose pregnancy status. J Dairy Sci 2009; 92: 3643–3650
Stevenson JS. Reproductive Management of Dairy Cows in High Milk-Producing Herds. J Dairy Sci 2001; 84(E. Suppl.): E128-E143
Stevenson JS., Cartmill JA., Hensley BA., El-Zarkouny SZ. Conception rates of dairy cows following early not-pregnant diagnosis by ultrasonography and subsequent treatments with shortened Ovsynch protocol. Theriogenology 2003; 60: 475–483
Stevenson JS., Tiffany SM. Resynchronizing Estrus and Ovulation After Not-Pregnant. Diagnosis and Various Ovarian States Including Cysts. J Dairy Sci 2004; 87: 3658–3664
Charakterystyka Produktu Leczniczego Acegon®
Charakterystyka Produktu Leczniczego CIDR®
Charakterystyka Produktu Leczniczego Dinolytic®
Charakterystyka Produktu Leczniczego Lutalyse®
